شاخه های غواصی

غواصی ایمنی

غواص ایمنی عمومی در شرایطی کار می‌کنند که وضعیت مساعد و یا عادی نیست . این غواصان برای موارد اضطراری در ۲۴ ساعت شبانه‌روز و در ۷ روز هفته آماده امدادرسانی می‌باشند . غواصی در نیمه‌های شب ، غواصی در آب‌وهوا و شرایط جوی نامساعد ، غواصی در آب‌های تیره با میدان دید صفر ، غواصی در آب‌های آلوده به مواد شیمیای ، غواصی در آب‌های سرد و یخ‌زده ، غواصی در رودخانه‌های خروشان ، غواصی در تالاب‌ها و مرداب‌ها ، غواصی در کانال‌های آب و غواصی در مخازن سوخت بخشی از فعالیت این افراد می‌باشد

غواصان ایمنی عمومی بخشی از گروه امداد و نجات هستند و در شرایط سخت و خطرناک آماده امدادرسانی و جستجو می‌باشد همچنین در تحقیقات جنایی و یا بازیابی وسایل مغروق به مقامات محلی کمک می‌کند

علاوه بر آموزش مهارت‌های عمومی غواصی ، غواصان ایمنی عمومی نیاز به آموزش‌های تخصصی بیشتر برای شناخت خطرات ، ارزیابی ریسک ، روش جستجو ، غواصی در دید صفر ، استفاده از فول فیس ماسک با سیستم ارتباطی ، دوره امداد و کمک‌های اولیه پیشرفته ، روش گزارش‌نویسی برای مقامات قضایی و … را فرامی‌گیرند

این شاخه از غواصی بیشتر مورداستفاده در نیروهای پلیس ، آتش‌نشانی و سازمان‌های امداد و نجات است

  • منبع: iranmarina.com

غواصی صنعتی

غواصی تجاری یا غواصی صنعتی  (Commercial Diving ) شاخه‌ای از غواصی است که در آن غواصان مشغول به انجام کارهای فنی در زیر آب میگردند.  این خدمات در بخش اکتشاف و تولید در صنعت نفت و گاز در نقاط دور از ساحل ( فرا ساحلی) و صنایع نیروگاهی و فناوری های وابسته در ساحل و همچنین بررسی و کنترل صدمات کشتی ها و در نقاط دور یا نزدیک از ساحل بسیار استفاده می شود.

غواصان صنعتی به انجام کارهای چون تعمیرات زیر آب . جوش و برش زیر آب ، عکاسی زیر آب، فیلمبرداری زیر آب، مونتاژکاری زیر آب، بازدید خطوط لوله، جستجو، شناورسازی، سیمانکاری، ناوبری، لایروبی ، شمع کوبی ، کابل کشی ، لوله گذاری ، بازرسی فنی تاسیسات زیر آب ، تعمیر و نگهداری تجهیزات فنی،  بررسی و کنترل صدمات به کشتی ها و غیره را انجام می دهند . برای بسیاری از غواصان صنعتی که به تازگی واجد شرایط شده اند ابتدا با غواصی در پروژه های ساحلی شروع شده و پس از کسب تجربه به عملیات فراساحلی اعزام می شوند.

این کارگران زیر آبی اغلب زندگی خود را در محل کار بر روی سکو و یا کشتی برای چند هفته میگذرانند. شیفت کار معمولاً ۱۲ ساعت است و بقیه ساعت را به استراحت می پردازند. عدم وجود غواصان با تجربه در این صنعت منجر به فشار بیشتر و پرداخت دستمزد کمتر به غواصان جوانتر و تازه کار گردیده است. عدم وجود آموزش کافی و استاندارد، دستمزد کم، بی تجربگی نسبی نیروی انسانی و کارهمراه با شرایط عملیاتی دشوار و خطرناک و دور از ساحل و گاهی در خطرناک ترین منطقه ها از جمله معایب اشتغال برای غواصان صنعتی ایران می باشد.

۱-ذخیره نامحدود گاز تنفسی بر خلاف محدویت ذخیره گاز تنفسی در سیستم اسکوبا
۲-وجود دو سیستم پشتیبانی جهت تامین گاز تنفسی در موارد اضطراری
۳-امکان برقراری ارتباط صوتی و تصویری با غواص یا بین غواصان
۴- حفاظت کامل از سر غواص در برابر صدمات احتمالی
۵-امکان مدیریت بهینه غواصان در حین و پس از انجام عملیات

با توجه به نیاز های حرفه ای غواصان صنعتی و رعایت استاندارد های بین المللی امروزه استفاده از سیستم اسکوبا در غواصی صنعتی متداول نبوده و تجهیزات تغذیه از سطح به عنوان تجهیزات استاندارد غواصی صنعتی خصوصاً در پروژه های فراساحلی بکار برده می شود . همچین یک غواصی صنعتی باید آموزش و مهارت های لازم برای انجام چنین کارهای را در زیر آب دیده باشد و از لحاظ فیزیکی نیز در شرایط مطلوبی قرار داشته باشد .

تجهیزات مورد استفاده برای غواصی صنعتی بیشتر گرایش به تجهیزات تغذیه از سطح دارد، اما این امر با توجه به ماهیت کار و محل متفاوت باشد. به عنوان مثال ممکن است غواصی غواصان خلیج فارس مبتنی بر وت سوت باشد در حالی که غواصان صنعتی در دریای شمال با توجه به درجه حرارت آب ، عمق ، نوع عملیات و سیستم غواصی نیاز به لباس خشک یا درای سوت نیاز داشته باشند

  • منبع: iranmarina.com

غواصی فنی

 اصطلاح غواصی فنی را نخستین بار مایکل مندونو که سردبیر مجله غواصی آکواکورپس بود بکار گرفت. اما مفهوم اصطلاح غواصی فنی درگیر شدن غواصان در برخی فعالیت‌های غواصی است که معمولاً فراتر از محدودیت‌های مجاز غواص تفریحی برشمرده می‌گردند به‌عنوان‌مثال در غواصی فنی برای رسیدن به عمق دلخواه غواصان از محدوده مجاز عمق (۴۲ متر) پا فراتر می‌گذارند.

غواصی فنی (گاهی به‌عنوان غواصی تکنیکال نامیده می‌شود)غواصی است که بیش از غواصی تفریحی نیاز به آموزش‌های پیشرفته، تجربه گسترده، تجهیزات تخصصی و اغلب تنفس گازهای دیگر تنفسی غیر از هوا و یا نایتروکس دارد.

برخی از اختلاف‌نظرهای حرفه‌ای در این میان وجود دارد. تا همین اواخر ،استفاده از نایتروکس در غواصی، غواصی فنی در نظر گرفته می‌شد، اما برخی می‌گویند که غواصی فنی هر نوع از غواصی است که ریسک بالاتری نسبت به غواصی تفریحی دارا است. بااین‌حال، برخی از مدافعان معتقدند که باید به غواصی که به درون محیط‌های سرپوشیده نفوذ می‌کند باید غواص فنی اطلاق کرد و برخی دیگر به دنبال تعریف غواصی فنی صرفاً در محدوده غواصی موردنیاز به برداشت فشار هستند.

به‌هرحال حتی کسانی که در تعاریف گسترده‌ای از غواصی فنی به توافق نظر رسیده‌اند، ممکن است در تعریف مرزهای دقیق میان غواصی فنی و تفریحی اختلاف‌نظرهایی داشته باشند. یکی از مواردی که بر اساس آن و به‌طورکلی توافق شده است آن است که هر غواصی که در آن پارامترهایی مانند وجود سقف بالای سر مانع از امکان بالا آمدن عمودی امن و صعود مستقیم به سطح آب گردد باید خارج از محدوده غواصی تفریحی در نظر گرفته شود. بنابراین غواصی در چنین محیط‌هایی نیاز به آموزش‌های تخصصی همراه با صدور گواهینامه‌های پیشرفته دارد که شامل موارد زیر است :

غواصی‌های نیازمند به برداشت فشار(که در آن جذب گاز نیتروژن در بافت‌های بدن غواص مانع صعود امن و مستقیم و بدون توقف برداشت فشار می‌گردند)

غواصی در غار،آب‌های یخ‌زده و یا کشتی‌های غرق‌شده(که نفوذ در محل موردنظر (در یک غار و یا کشتی غرق‌شده و یا در زیر یخ) مانع صعود مستقیم به سطح می‌گردند)

انجمن مربیان حرفه‌ای غواصی PADI، که بزرگ‌ترین موسسه آموزشی غواص تفریحی در جهان است،غواصی فنی را این‌گونه تعریف می‌کند:

نوعی دیگر از غواصی که در آن غواصان نیاز به آموزش‌های خاص داشته و فراتر از محدودیت‌های غواصی تفریحی  عمل می‌کنند.غواصی فنی بیشتر به‌عنوان فعالیتی است که شامل یک یا بیشتر از موارد زیر می‌گردند .

۱- غواصی فراتر از عمق ۴۰ متر
۲- نیاز به توقف در مرحله رفع فشار
۳- غواصی در محیط‌های سرپوشیده فراتر از ۴۰ متر خطی از سطح
۴- استفاده از مخلوط‌های گازی متعدد

سازمان ملی اقیانوسی و جوی NOAA غواصی فنی را این‌گونه تعریف می‌کند:

غواصی فنی واژه‌ای است مورداستفاده برای توصیف تمامی روش‌های غواصی که بیش از محدودیت‌های تحمیل‌شده بر عمق و یا زمان غوطه‌وری غواصی تفریحی اعمال می‌گردند.غواصی فنی اغلب مستلزم استفاده از مخلوط گاز ویژه تنفسی (به‌غیراز هوای فشرده)است. نوع مخلوط گاز استفاده‌شده با در نظر گرفتن حداکثر عمق، یا طول زمانی که غواص در نظر دارد در زیرآب باقی بماند تعیین می‌شود درحالی‌که بیشترین عمق توصیه‌شده برای غواصی تفریحی ۴۰ است،غواصان فنی ممکن است در محدوده میان ۵۰ تا ۱۰۰ متر و گاهی اوقات حتی عمیق‌تر غواصی کنند .در غواصی فنیتقریباً همیشه نیاز به یک یا چند “توقف” اجباری رفع فشار پیش از بالا آمدن به سطح دارد و پس از صعود غواص نیازمند مراقبت‌های خاصی است.

در غواصی فنی ممکن است غواصی در عمقی عمیق‌تر نسبت به محدوده ۴۰ متری یا غواصی در محیطی سربسته بدون هیچ دسترسی مستقیم به سطح و یا نفوذ نور طبیعی انجام گردد. چنین محیط‌هایی ممکن است شامل غارهای آب شیرین و آب‌شور و درون کشتی‌های غرق‌شده باشد. در بسیاری از موارد غواصی فنی نیاز است تا غواص برای رفع فشار برنامه‌ریزی نموده و در طول صعود به سطح تعدادی توقف برداشت فشار داشته باشد.

همچنین غواصی فنی و تنفس هوا در عمق‌های زیاد می‌تواند اختلالتی مانند بی‌حسی و خواب‌آلودگی نیتروژن نارکوسیس که به‌طورمعمول در عمق ۳۰ متر یا بیشتر بروز نموده و یا خطر مسمومیت اکسیژن بر اساس بالا رفتن فشار نسبی اکسیژن در مخلوط تنفسی را افزایش دهد. به همین دلیل در غواصی‌های فنی اغلب از مخلوط‌های دیگر تنفسی استفاده می‌گردند.این عوامل باعث افزایش سطح ریسک شده و نیاز به آموزش‌های لازم را برای غواصی فنی به‌مراتب فراتر از آنچه که موردنیاز برای غواصی تفریحی است می‌نماید.این‌یک تعریف نسبتاً محافظه‌کارانه از غواصی فنی است.

عدم توانایی صعود به‌طور مستقیم

در غواصی فنی یا معادل آن ممکن است غواصی در محیط‌هایی که در آن غواص با خیال راحت نمی‌تواند به‌طور مستقیم به سطح بازگردد انجام شود و یا به علت نیاز به رفع فشار ملزم به توقف‌های اجباری برداشت فشار گردد.در این شکل از غواصی اتکای بسیار بیشتری بر تجهیزات غواصی و آموزش غواصی شده چراکه غواص باید تا زمان ایمن صعود در زیرآب باقی بماند.

غواص در پایان هر غوص طولانی یا عمیق ممکن است نیاز به انجام توقف برداشت فشار برای جلوگیری از بیماری تراکم زدایی داشته باشد.زیرا گازهای بی‌اثر در سوخت‌وساز بدن در گازهای تنفسی غواص، مانند نیتروژن و هلیوم، به بافت‌های بدن زمانی که تحت‌فشار بالا هستند در طول مرحله عمیق غواصی به هنگام استنشاق جذب بافت‌ها می‌گردند.

این گازهای حل‌شده را باید به‌آرامی از بافت‌های بدن و با “توقف” در اعماق مختلف در طی صعود به سطح آزاد نمود.در سال‌های اخیر،غواصان فنی به خطرهای تهدیدکننده با افزایش عمق پی برده‌اند و از توقف‌های برداشت فشار برای کاهش خطر تشکیل حباب قبل از صعود به سطح با استفاده از الگوهای علمی برداشت فشار مانند الگوی مدرج کاهنده حباب که از روش‌های سنتی جدول‌های غواصی بسیار ایمن‌تر و کارآمدتر است بهره می‌برند.

غواصی فنی مخلوط‌های گازی تنفسی مانند نایتروکس را در قسمت شروع و پایان غوص تنفس می‌کنند. برای جلوگیری از حالت بی‌حسی و خواب‌آلودگی نیتروژن درحالی‌که در حداکثر عمق قرار دارند از تری میکس که در آن هلیم به‌جای نیتروژن در مخلوط تنفسی غواص گنجانده‌شده است استفاده می‌کنند و سپس در طی توقف رفع فشار در آب‌های بسیار کم‌عمق از اکسیژن استفاده می‌شود.

وجود فضای سرپوشیده و عدم امکان رسیدن مستقیم به سطح در فعالیت‌های زیر سقف فیزیکی به وجود می‌آورد:

  • غواصی غار – نفوذ و غواصی درون غارها.
  • غواصی عمیق – غواصی در عمق‌های بسیار زیاد.
  • غواصی در آب‌های یخ‌زده – غواصی در زیر سطوح یخ.
  • غواصی در کشتی‌های غرق‌شده – غواصی و نفوذ به درون بدنه کشتی‌های غرق‌شده.

غواصی فنی ممکن است در آب‌های که در آن چشم انسان میدان دید مناسبی ندارد و یا براثر شرایطی خاص، نور بسیار کم است انجام گردد.از همین رو نیاز به دانش و مهارت گسترده و به‌کارگیری آن در چنین محیطی که اغلب ترکیبی از دید کم و جریان زیاد آب باعث دشواری‌های متعددی می‌شود بوده و از همین رو غواصی فنی را فوق‌العاده مخاطره‌آمیز می‌نماید.

اگرچه گواهینامه‌های تخصصی استانداردشده‌ای برای غواصی در محیط‌هایی بادید بسیار محدود وجود ندارد اما برخی از مربیان خود دوره‌های آموزشی سفارشی خود را برای کمک به دیگران برای راحت‌تر کردن غواصی در چنین شرایطی ارائه نموده‌اند.

انجمن مربیان حرفه‌ای غواصی (PADI) اجازه می‌دهد تا مربیان آن نسبت به شرایط موردنیاز خود (مانند دید محدود) به پژوهش ، تهیه راهکارها و ارائه طرح درس دوره‌های تخصصی متمایز نموده و آن دوره تخصصی را به‌عنوان “تخصص متمایز” به مراکز پژوهشی انجمن مربیان حرفه‌ای غواصی ارجاع داده تا پس از تائید برای آموزش دادن آن تخصص به دانشجویان خود مجوز آموزشی کسب نمایند.

غواصی فنی ممکن است با استفاده از مخلوطی از گازهای تنفسی به‌غیراز هوا مانند Trimix، هلیوکس و هلی ایر. تنفس هوای معمولی (با ۲۱% اکسیژن) در اعماق بیشتر از ۵۵ متر  خطر مسمومیت با اکسیژن را دارا و مرگبار است. اولین نشانه مسمومیت اکسیژن معمولاً تشنج بدون هشدار است که معمولاً به مرگ می‌انجامد،البته گاهی اوقات غواص ممکن است علائمی هشداردهنده قبل از تشنج حس کند که می‌تواند: توهم شنوایی و بصری، حالت تهوع، انقباض ناگهانی (به‌خصوص در صورت و دست‌ها)، تحریک‌پذیری و نوسانات خلق‌وخوی و سرگیجه باشد. همچنین با افزایش فشار و عمق نیتروژن تبدیل به مخدر می‌شود و درنتیجه کاهش توانایی برای واکنش نشان دادن و یا فکر کردن را به دنبال دارد. با اضافه کردن گاز هلیم به مخلوط تنفسی غواصان می‌توان این اثرات را کاهش داد زیرا هلیوم خواص مشابه را در عمق ندارد. در این مخلوط گاز همچنین می‌توان میزان اکسیژن را به‌منظور کاهش خطر مسمومیت با اکسیژن کاهش داد.در این هنگام اکسیژن به زیر ۱۸% کاهش می‌یابد که به نام ترکیب هیپوکسی شناخته‌شده است و می‌توان آن را به‌عنوان گاز تنفسی به‌طور امن استفاده کرد.

نایتروکس یکی دیگر از مخلوط گازی مشترک است ، ولی به دلیل بالا بودن میزان اکسیژن در آن برای غواصی عمیق استفاده نمی‌شود. افزایش درصد اکسیژن در نایتروکس باعث بالا رفتن میزان جذب اکسیژن و کاهش جذب نیتروژن در بدن غواص می‌گردند.همچنین میزان کم درصد نیتروژن امکان انجام تعداد بیشتری غوص و غواصی‌های متعددی را نسبت به هوای تنفسی معمولی به وجود می‌آورد. محدوده عمق نایتروکس بستگی به درصد اکسیژن استفاده‌شده در آن دارد و استفاده از نایتروکس نیاز به آموزش‌های بیشتر و دانش لازم به‌منظور استفاده بی‌خطر و درک اثرات این گازها بر روی بدن در غواصی دارد.

غواصان فنی ممکن است از تجهیزات غواصی غیرمعمول استفاده کنند. به‌طورمعمول ، غواصی فنی طولانی‌تر از مدت متوسط غواصی تفریحی است.غواصان فنی معمولاً حامل حداقل دو تانک،هرکدام با رگلاتور جداگانه خود می‌باشند.امروزه غواصان با استفاده گسترده از دوباره تنفس گرها که امکان حمل‌ونقل آسان‌تری نسبت به غواصی با تانک‌های متعدد دارد مدت‌زمان و عملکرد غواصی خود را افزایش می‌دهند.

غواصی فنی نیاز به تجهیزات و آموزش تخصصی دارد. بسیاری از سازمان‌های آموزش غواصی فنی وجود دارد:

غواصی فنی بین‌المللی(TDI)
اکتشافات جهانی زیرآب (GUE)
انجمن بین‌المللی اسکوبای حرفه‌ای (PSAI)
انجمن بین‌المللی غواصان نایتروکس و فنی (IANTD)
انجمن ملی مربیان زیرآب (NAUI)
علوم و فناوری غواصی (DSAT)، که بازوی فنی انجمن مربیان حرفه‌ای غواصی (PADI)
مدرسه غواصی بین‌الملل (SSI)
باشگاه زیرآبی بریتانیا(BSAC)

  • منبع: iranmarina.com

غواصی ورزشی

غواصی ورزشی یا تفریحی بخشی بزرگ و شناخته شده از صنعت غواصی و یکی از شاخه های آن است . امروزه غواصی تفریحی به صورت همگانی درآمده و به شکل گسترده‌ای در بسیاری از کشورهای جهان فعالیتی مفید، مفرح، لذت‌بخش و نیز منبع درآمد در صنعت اکوتوریسم شده‌است. تنفس زیر آب با استفاده از هوای فشرده تاریخچه‌ای کوتاه دارد. اما غوص در دریا و سفر به عمق دریا از دیرباز توسط بسیاری از ملل جهان انجام می‌پذیرفته‌است.

آموزش غواصی را باید نزد مربی غواصی واجد شرایط که در ارتباط و زیر نظر یکی از سازمانهای آموزش غواصی معتبر است آموخت.آموزش غواصی پایه مستلزم یادگیری مهارت های لازم برای انجام ایمن فعالیت های غواصی در محیط زیر آب است که شامل نکاتی مانند شناخت تجهیزات غواصی ، آشنایی با فیزیک غواصی ، سیستم همراهان ، برنامه ریزی غواصی و روش استفاده از جداول غواصی ، شناخت بیماری ها و حوادث غواصی می گردد .

اگرچه غواصی در رده ایمن ترین فعالیتهای تفریحی و ورزشی جهان به شمار می رود اما مبادرت به آن بدون دانش و آموزش های لازم و در صورت عدم رعایت استانداردهای غواصی میتواند باعث بوجود آمدن صدمات و بیماری ها و یا حتی منجر به مرگ شود.

از آنجائیکه غواصی رشته ورزشی و تفریحی بسیار خاصی بوده است و به دور از خشکی در محیطی پر خطر(دریا)انجام می گردد، سازمانهای معدودی که دارای استانداردهای خاص آموزشی میباشند فقط مجاز به آموزش این رشته ورزشی و تفریحی در سطح جهان گردیده اند. سازمانهای آموزش دهنده می بایست با استانداردهای سازمان جهانی استاندارد منطبق و زیر پوشش نهادهائی بین المللی مانند شورای جهانی آموزش غواصی تفریحی و فدراسیون زیر آبی اروپا فعالیت نمایند. برخی از این سازمان ها عبارتند از :

PADI ( انجمن مربیان حرفه‌ای غواصی) بزرگترین و شناخته شده ترین و معروف ترین آژانس صدور گواهینامه بین‌المللی غواصی در جهان است و در آمریکا تاسیس شده است .

BSAC ( باشگاه زیر آبی بریتانیا )
NAUI ( انجمن ملی مربیان زیر آب )
SSI ( مدرسه غواصی بین المللی )
ACUC ( گواهینامه زیر آب آمریکا کانادا )
CMAS ( کنفدراسیون جهانی فعالیتهای زیر آبی )
IANTD ( انجمن بین المللی غواصان فنی و نایتروکس )
NASE ( آکادمی ملی مربیان غواصی )
SDI ( غواصی اسکوبا بین المللی )

  • منبع: iranmarina.com

غواصی نظامی

غواصی نظامی همانطور که از نامش مشخص است مربوط به نیروهای مسلح و یگان های نظامی است  و به عنوان یک تخصص مورد استفاده قرار می گیرد . این تخصص بیشتر در نیروی دریایی ،یگانهای تفنگدار دریایی ، یگان های نیروهای ویژه ، یگان های هوابرد و یگان های امداد و نجات مورد استفاده قرار می گیرد .

این غواصان آموزش می بینند که  بر اساس ماموریت یگان خود انواع  عملیات تاکتیکی را انجام دهند. از انواع این ماموریت ها می توان به نصب مواد منفجره ، خنثی سازی مواد منفجره ، حمله به شناورهای کوچک ، عبور از منطقه آبی ، مبارزه با نیروهای دشمن ، انجام عملیات خرابکاری ، نقشه برداری ، جستجو ، بررسی تاسیسات ، بررسی وضعیت شناورها ، چک کردن بندرگاه ، تعمیرات زیر آبی و .... نام برد .

این غواصان علاوه بر داشتن تجهیزات پیشرفته غواصی به سلاح ، تجهیزات و ابزاره ویژه نیز مجهز هستند . آموزش غواصان نظامی سخت و طولانی می باشد و به طور معمول چندین ماه طول به صورت تمام وقت طول خواهد کشید . کارآموزان برای موفقیت در این رشته باید از تناسب اندام و آمادگی جسمانی در سطح بالای قرار داشته باشند .

برای وارد شدن و مشغول شدن در این رشته باید مورد استخدام نیروهای مسلح قرار بگیرید .

  • منبع: iranmarina.com