غرق شدگی، تعریف و انواع غریق
غرق شدگی چیست؟
غرق شدگی یکی از شایع ترین حوادث در اماکن آبی است. در این نوع حادثه مغروق گاهی با عوارض غیر قابل برگشتی روبرو می شود. واژه “غرق شدگی” اصولا به حالتی گفته می شود که فرد برای مدنی قادر به انجام روند تنفس نبوده و یا با قطع تنفس روبرو می گردد. وسعت دامنه این عوارض از احساس بیحالی ، تکرار سرفه، تنگی نفس شدید، تنفس سریع و سطحی، تنفس غیر طبیعی و صدا دار تا کاهش سطح هوشیاری، بیهوشی، قطع کامل تنفس، ضربان قلب و یا هر دو آنها (تنفس ، ضربان قلب) متغیر است.
انواع غرق شدگی
.
در این نوع از غرق شدگی غریق کاملا بیهوش و یا با کاهش شدید سطح هوشیاری مواجه است. و بدین معناست که این نوع مغروق برای مدت زیادی با اختلال جدی در روند طبیعی تنفس و یا قطع کامل تنفس مواجه بوده است.
مهمترین علائم و نشانه های غرق شدگی کامل عبارتند از:
کاهش شدید سطح هوشیاری و یا بیهوشی کامل، رنگ پریدگی و یا کبودی رنگ بدن بویژه در انتهای اندام ها مانند: لب، صورت، گوش ها، بینی، ناخن های دست و پا و … سردی و کاهش دمای پوست، استفراغ، سرفه ، عدم وجود روند طبیعی تنفس، و یا قطع تنفس، و یا تنفس صدادار، کاهش فشار خون، اختلال و یا عدم وجود ضربان قلب از علائم و نشانه های شایع این نوع از غرق شدگی است.
.
.
در این نوع غرق شدگی غریق بهوش و یا نیمه هوشیار است. اگر چه که معمولا سطح هوشیاری مغروق پایین تر از سطح طبیعی قرار دارد. این نوع مغروق برای مدت زمانی با اختلال در روند طبیعی تنفس و یا در مدت زمان کوتاهی با حبس موقت تنفس روبرو بوده است.
مهمترین علائم و نشانه های نزدیک به غرق شدگی عبارتند از:
کاهش سطح هوشیاری ، رنگ پریدگی، بیحالی، حالت تهوع و استفراغ، تکرار سرفه ، تنفس غیر طبیعی و سطحی سریع و صدادار، کاهش فشار خون، اختلال در ریتم و آهنگ ضربان و افزایش ضربان قلب از علائم و نشانه های شایع این نوع از غرق شدگی هستند.
.
در این نوع از غرق شدگی ، در جریان فرایند غرق شدن، آب به داخل شش های مغروق نفوذ پیدا نمی کند . بنابریان به این نوع غرق شدگی، اصطلاحاً غرق شدگی خشک گفته می شود.
.
.
.
در این نوع از غرق شدگی ، در جریان غرق شدن، آب به داخل شش های مغروق نفوذ پیدا می کند. بنابریان به این نوع از غرق شدگی اصطلاحاً غرق شدگی مرطوب گفته می شود.
بنابر تحقیقات و کالبد شکافی هایی که پس از غرق شدگی بر روی مغروقین صورت گرفته، گزارشات بیانگر این موضوع است که در حدود ۹۰ درصد از غرق شدگی ها متعلق به غرق شدگی خشک است.
ذکر این نکته در اینجا ضروری است که شانس بازگشت به زندگی مغروق در وضعیت غرق شدگی خشک بدلیل عدم وجود آب در شش های مصدوم بسیار بالاتر از مغروق با وضعیت غرق شدگی مرطوب است.
.
.
این تعریف از غرق شدگی به وضعیتی اطلاق می شود که بلافاصله برای مغروق پس از فرایند غرق شدگی حادث می شود. غرق شدگی ابتدایی با دو وضعیت “غرق شدگی کامل” و یا ” نزدیکی به غرق شدگی” شناخته می شود. در غرق شدگی ابتدایی با انجام بموقع عملیات حیات بخشی ، مراقبت های ویژه و انتقال بموقع مصدوم به مراکز پزشکی می توان از فوت وی جلوگیری نمود.
.
.
.
این تعریف از غرق شدگی به وضعیتی اطلاق می شود که بر اثر عوارض نزدیک شدن به غرق شدگی و یا غرق شدگی کامل ، مغروق با تاخیر (بدلیل وجود آب در شش ها و عوارض ثانویه غرق شدگی ابتدایی) در چند یا چندین ساعت پس از غرق شدگی ابتدایی فوت می کند.
غرق شدگی تاخیری را می توان یک کشنده خاموش نامید، چرا که عوارض این نوع از غرق شدگی می تواند مصدومی را که به ظاهر به زندگی طبیعی برگشته است را باز مجددا پس از مدتی با مشکل مواجه نموده و در نهایت منجر به فوت وی شود.
غرق شدگی تاخیری معمولا می تواند تا ۷۲ ساعت پس از غرق شدگی ابتدایی حادث شده و گاه فرد را در هنگام خواب به کام مرگ بکشاند.
بنابر اهمیت توجه به غرق شدگی تاخیری برای مغروقین (به ویژه در نزدیک به غرق شدگی) ،منجیان غریق بایستی مصدوم و بستگان وی را از عوارض این نوع از غرق شدگی آگاه نمایند.
.
منظور از “آب شیرین” کیفیت آب استخر و یا دریاچه های آب شیرین بوده و منظور از “آب شور” کیفیت آب اقیانوس ها و دریاچه های آب شور است.
از نظر آسیب شناسی غرق شدگی آگاهی از فرایندغرق شدگی در هر دو محیط از اهمیت برخوردار استچرا که اطلاع از آن می تواند موجب رسیدگی بهتر و مطلوبتر به مغروقین گردد.
نسبت غلظت املاح آب شیرین به علظت املاح موجود در خون و سلول های بدن انسان بسیار کمتر است. بنابریان پس از غرق شدگی و با ورود آب شیرین به شش ها و معده مغروق، آن آب به سرعت وارد جریان خون گردیده و سپس به درون سلول ها راه می یابد. با ورود بیش از اندازه آب به سلول ها آنها ابندا شروع به متورم شدن نموده و در نهایت دچار پارگی می گردند. با پاره شدن و انهدام سلول ها آنها دیگر قادر نخواهند بود که اعمال حیاتی خود را انجام دهند.و در نتیجه با مرگ سلول ها متعاقباً مرگ مصدوم فرا می رسد
امام فرایند در غرق شدگی در آب شور به شکل دیگری انجام می شود. نسبت غلظت املاح آب شور به غلظت املاح موجود در خون و سلول های بدن انسان بیشتر است، بنابریان پس از غرق شدگی و با ورود آب به شش ها و معده مغروق ، آن آب واردجریان خون نمی شود بلکه با توجه به بالا بودن غلظت این آب، آب از خون و سلولو ها به سمت آب شور تمایل پیدا کرده و انتقال می یابد. با خروج آب از خون و در نهایت سلول های بدن مصدوم، سلول ها شروع به چروکیده شدن می کنند و در نهایت دیگر قادر نخواهند بود که اعمال خیانی خود را انجام دهند. اما این فرایند حداقل سبب مرگ فوری سلول ها و انهدام آنها نخواهد شد. بنابریان امید و شانس بازگشت به زندگی مصدوم در این نوع از غرق شدگی به مراتب بیشتر از غرق شدگی در آب شیرین است.
قطع تنفس و کمبود اکسیژن اصلی ترین علت مرگ در اثر غرق شدگی است اما عوامل دیگری هم به غیر از هیپوکسی می توانند موجب مرگ شوند. در موقع شناکردن و یا بازی در آب عواملی مانند خستگی و ضعف، آشنا نبودن به محیط و آب های عمیق، بلدنبودن شنا، تشنج، مصرف داروهای خاص و یا استفاده از الکل، شیرجه زدن و حوادث ناشی از آن، گرفتگی عضلات، شوک و استرس ناشی از حمله جانوران آبزی، حمله قلبی، و زیر آبی رفتن های طولانی ممکن است موجب شوند فرد نتواند برای تنفس به راحتی به سطح آب بیاید و آب جلوی دهان و بینی او را بگیرد و غرق شدگی اتفاق بیفتد.
با ورود آب به داخل نای، اسپاسم شدید حنجره موجب می شود مسیر نای بسته شود تا آب بیشتری وارد ریه نشود؛ اگرچه این اتفاق کمبود اکسیژن و علایم هیپوکسی را هم به دنبال دارد. گاهی هم ممکن است این اسپاسم به وجود نیاید و ورود آب فراوان به ریه ها در عمل موجب همان اتفاق می شود.
در هنگام غرق شدگی ابتدا فرد به علت کمبود اکسیژن دچار استرس و هراس می شود و به طور غیرطبیعی تقلا می کند. سه دقیقه پس از ماندن در زیر آب، کاهش هوشیاری رخ می دهد و پس از بازگشت شش دقیقه آسیب های مغزی شروع می شود. چند دقیقه بعد ضربان قلب هم نامنظم و پمپاژ خون مختل می شود. لب ها و پوست رنگ پریده یا آبی رنگ، سرفه همراه با خلط، کاهش هوشیاری، قطع تنفس و یا دشواری تنفس و ضربان قلب نامنظم برای کسی که حتی در کنار ساحل و خارج از آب قرار دارد هم می تواند علامت غرق شدگی باشد. با این همه بسته به سن و جنس، وضعیت جسمانی، دمای آب و مدت قرارداشتن در زیر آب شدت علایم برای افراد گوناگون متفاوت است.
1- سعی کنید بيخطرترين راه را برای نجات مصدوم انتخاب كنيد. حتیالمقدور خودتان درون آب نرويد و به طرق ديگر مثلاً توسط يك تكه چوب، يك شاخه درخت يا به كمك دستهای خود او را گرفته و بيرون بكشيد.
– اگر شما دوره نجات غريق را گذراندهايد و يا اگر مصدوم بيهوش شده باشد، بايد به طرف غريق شنا كرده و او را با خود به روی زمین حمل كنيد.
– اگر مصدوم بيهوش است وی را به گونهای باید حمل کنید که پس از خروج بدن از آب، سر او پايينتر از سينهاش قرار گيرد.
– اگر مصدوم به دنبال شيرجه زدن غرق شده است بايد با فرض وجود شکستگی در ناحیه گردن، موقعیت سر و گردن را برای جلوگیری از حرکت آنها تثبیت نماييد.
2- مغروق را در حالی که سر او پايينتر از بقيه قسمتهای بدن است حمل كنيد تا احتمال ورود آب طی استنشاق به ريهها كاهش يابد.
3- او را روی زیراندازی مثل قالی یا یک کت به صورت طاق باز بخوابانيد. سپس راههای هوايی را باز كرده و تنفس وی را کنترل کنید و آماده انجام عمليات احياء در صورت لزوم باشيد. (اگر مغروق تنفس ندارد تنفس مصنوعی بدهید و اگر پس از تنفس مصنوعی در لمس بنض گردنی هیچ ضربانی لمس نشد ماساژ قلبی را آغاز كنيد)
– در صورت انجام احياء آگاه باشيد كه اثرات سرما و نيز وجود آب درون ريهها ميتوانند موجب مقاومت در برابر تنفس مصنوعی و ماساژ قلبی گردند و از اينرو شايد شما مجبور باشيد كه عمليات احياء را با سرعتی کمتر از معمول انجام دهيد.
– فشاری روی شکم بیمار وارد نکنید مگر در حالاتی که راه هوايی وی مسدود شده است و انجام تنفس مصنوعی موفقيتآميز نبوده باشد.
4- در شرایطی که مصدوم مدت طولانی در آب بماند و يا آنكه بدن خيس وی به طور طولانی مدت در معرض جريان باد قرار داشته باشد ممكن است دچار هیپوترمی (کاهش بیش از حد دمای بدن) شود. حتیالامكان از تماس باد با بدن مصدوم جلوگیری كنيد. لباسهای خیس او را خارج ساخته و او را با لباسهای گرم بپوشانيد. سپس در وضعيت ريكاوری قرار دهيد. در صورتی که مصدوم هوشیاری خود را كامل بدست آورد مايعات گرم به وی بدهيد.
5- مصدوم را به بيمارستان بفرستيد، حتی اگر به نظر ميرسد که حال وی کاملاً به حالت طبیعی برگشته است. در صورت نياز درخواست آمبولانس كنيد.
در مواجهه با فرد غرق شده , بايد ابتدا وي را به كمك وسائلي از قبيل حلقه نجات , تكه الوار يا طناب بلند از آب خارج كرد .بايد اين نكته را در نظر داشت كه تنها زماني فرد مي تواند مستقيماً اقدام به نجات مصدوم كند كه اولاً دوره آموزشي نجات غريق را گذرانده باشد , چرا كه امكان غرق شدن يك ناجي فاقد صلاحيت , بسيار زياد است
وقتي كه فرد غرق شده را از زير آب بيرون مي آوريد , شروع به تنفس دهان به دهان نماييد و در همين حال سعي كنيد كه فرد غرق شده را به سمت ساحل يا خشكي ببريد .
بايد بلافاصله پس از خروج مصدوم بيهوش از آب , ابتدا دهان وي را از گل و لاي و شن پاك كرد . نبايد وقت را براي خارج كردن آب از ريه ها و معده هدر داد . به وضعيت تنفسي و ضربان قلب دقت شود . در صورتي كه مصدوم تنفس و ضربان قلب نداشت به سرعت عمليات احياي قلبي ريوي CPR را شروع مي كنيم .
مجدداً تاكيد مي شود , نبايد وقت را براي خارج كردن آب از ريه ها تلف كرد , چرا كه با دادن تنفس مصنوعي قوي و مناسب تمام آب از ريه ها جذب بدن مي شود . در اوايل , تنفس مصنوعي قدري مشكل است ولي با جذب آب به بدن , تنفس دادن راحت تر مي شود . اگر طي عمليات احيا فرد مصدوم استفراغ كرد , فوراً او را به پهلو , وضعيت بهبودي ( ريكاوري ) برگردانده تا مواد مستفرغه وارد ريه ها نشود . گاه ممكن است طي تنفس مصنوعي مقداري هوا وارد معده شود كه خطر استفراغ دارد . در چنين مواردي فرد مصدوم را به شكم خوابانيده و دست هاي خود را به صورت ضربدر به دور شكم حلقه نمايد و مختصري بالا بكشد تا هوا و آب از معده اش خارج شود . بايد توجه داشت اين عمل تنها در مواردي كه اشكال تنفسي وجود دارد انجام شود .
فردی که از آب بیرون کشیده شده است باید به سرعت گرم شود. با هر وسیل های که در دسترس است، باید بدن او را پوشاند تا دمای بدنش بالا رود. در ضمن اگر استفراغ کرد، او را به سمت چپ بدنش بخوابانید تا هر آنچه در دهان دارد، بیرون بریزد. اگر به همان حالت طاقباز بماند، استفراغ ممکن است به داخل ریه هایش بازگردد که خطر زیادی دارد. معمولا کسی که از دریا بیرون آورده می شود، به دلیل موج های سهمگین و بلعیدن مکرر آب کمی گیج است. تا زمانی که وی چنین حالتی داردو کمی گنگ است، چیزی به او برای خوردن ندهید؛ حتی آب، زیرا بدن وی حالت طبیعی ندارد و ممکن است نتواند چیزی را به درستی قورت دهد. حتما باید ری ههای فردی که نزدیک به غرق شدن بوده و در آب بارها بی اختیار بالا و پایین رفته است، مورد معاینه دقیق قرار بگیرد. اگر آب داخل ری هها رفته باشد، باید هرچه سریع تر اقدام های اورژانسی برای تخلیه ریه ها انجام شود. عفونت سینوس رای جترین عارضه در کسانی است که در خطر غرق شدن قرار داشته اند. ازطرفی جریان آب آنها را به شدت به کف دریا یا صخره و سن گها م یکوبد و ممکن است استخوا نهایشان هم آسیب دیده باشد. بعداز آنکه مصدوم کمی هوشیار شد، بدن او رابررسی کنید و اگر زخم یا کبودی مشاهده کردید، به سرعت به مراکز پزشکی مراجعه کنید. به جز این موارد، آزمایش های خون تخصصی هم در موارد خاص انجام می شود
21 توصیه بسیار مهم
- به هیچ وجه تنها و یا در محیط هایی که نجات غریق وجود ندارد، شنا نکنید.
- در آب های عمیق شیرجه نزنید و زیاد به عمق استخرها نروید.
- از شیرجه زدن در آب های غیرایمن و یا آب های کم عمق خودداری کنید.
- در آب و موقع شنا شوخی های خطرناک نکنید.
- پس از مصرف داروهایی که موجب خواب آلودگی یا شل شدن عضلات می شوند، شنا نکنید.
- موقع شناکردن سعی کنید آب زیادی نبلعید.
- در صورت احساس غرق شدن استرس نداشته و به آرامی خود را به آب عمیق برسانید. تقلا و استرس شدید نیاز به اکسیژن را بیشتر می کند.
- اطراف استخر و کانال های آب و یا منابع آب نرده هایی به ارتفاع ۵/۱ متر تعبیه کنید.
- به هیچ وجه تشت های آب و لگن ها و یا حوضچه های کوچک را در جایی که کودک خردسال وجود دارد، بدون توجه رها نکنید.
- در حمام و استفاده از وان مراقب کودکان و سالمندان باشید.
- توانایی خود را در شناکردن بیش از حد در نظر نگیرید. یک سوم قربانی های غرق شدگی با فن شنا به طور کامل آشنا بوده اند.
- داخل وان حمام نخوابید.
- اگر با فن نجات غریق آشنا نیستید، سعی کنید فقط با استفاده از چوب یا طناب یا جلیقه نجات و یا تشکیل زنجیره انسانی به غریق کمک کنید.
- برای نجات یک غریق اول امنیت خود را در نظر بگیرید. از پشت به غریق نزدیک شوید و از او بخواهید تقلا نکند.
- پس از رساندن غریق به ساحل به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.
- به هیچ وجه مانور هایملیش را روی غریق اجرا نکنید چون موجب استفراغ و واردشدن محتویات آن به مری می شود.
- عملیات احیا را از همان داخل آب شروع کنید و هر پنج ثانیه یک بار به وی تنفس دهان به دهان بدهید.
- سعی کنید آب بلعیده شده را از معده بیمار خارج کنید.
- مراقب شکستگی های گردن باشید.
- کودکان خردسال در زیر دوش آب، داخل توالت فرنگی و یا یک سطل کوچک آب هم ممکن است غرق شوند، مراقب آنها باشید.
- ۴۰ درصد غرق شدگی ها در هنگام تعطیلات و ۹۰ درصد غرق شدگی ها در آب های شیرین و استخرها اتفاق می افتد.
- آقایان سه برابر بیشتر از خانم ها در معرض خطرند و غرق شدگی دومین علت مرگ نوجوانان زیر ۱۴ سال در اثر حادثه است.
- به طور کلی، هرچه سن کمتر، آب سردتر، زمان ماندن در زیر آب کوتاه تر، آب تمیزتر و اقدامات نجات سریع تر باشد، وضعیت غریق بهتر است.